W poprzednim roku wygrało słowo „dzban”, a jeszcze wcześniej emotikona „xD”. Jest to dowód na to, że język polski wciąż się rozwija, a młodzi ludzie mają potrzebę modyfikowania go w niezwykle kreatywny sposób. W tegorocznej edycji plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku 2019 na podium znalazły się trzy rzeczowniki:

  • miejsce pierwsze: „alternatywka” – „dziewczyna o alternatywnych upodobaniach i zachowaniach”

W swoim komentarzu do wyników plebiscytu jeden z jurorów Bartek Chaciński napisał:  „Alternatywka wydaje się polskim odpowiednikiem podobnego znaczeniowo terminu alternative girl, ale brzmi dobrze i szybko obrosła w polszczyźnie w całą bogatą rodzinę słów: doczekała się przeciwieństwa (konserwatywka) i męskich odpowiedników (alternator, alternatyw). Kariera tego słowa bezsprzecznie związana jest z modą na „alternatywny” wygląd w głównych nurtach muzyki pop – choćby z postacią Billie Eilish”.

  • miejsce drugie: „jesieniara” – „miłośniczka jesieni”

Kapituła plebiscytu zdecydowała, że najciekawszym wyjaśnieniem znaczenia jednego ze zwycięskich słów jest to dotyczące jesieniary – polskiego odpowiednika duńskiego słowa hygge:

„Jesieniara to słowo określające osobę (mężczyznę bądź kobietę, jest to słowo bez przynależności płciowej) uwielbiającą porę roku jesień. Prawdziwe „jesieniary” charakteryzuje wykonywanie typowo jesiennych czynności, czyli siedzenia pod kocem w ciepłych ubrankach z gorącym kubkiem dowolnego napoju”

  • miejsce trzecie: „eluwina” – hybryda słów „halo” i „elo” używana jako powitanie.

Marek Łaziński, juror, tłumaczy, że trzecie słowo to „kolejna wariacja na temat popularnego powitania, która przeszła drogę od halo/elo, przez elówa. Warto zwrócić uwagę, że typowy przyrostek rzeczownikowy –ówa, jako skrót i zgrubienie od –ówka, dawno przestał być ograniczony do nazw konkretnych (kranówa jako woda z kranu) i osobowych (jak gościówa). Często tworzymy dziś komentarze emocjonalne, jak zgłaszana w plebiscycie smakówa ‘smaczne’ czy żenadówa ‘żenujące/żenada’. Z eluwiną było podobnie. Kiedyś zapewne była elówa, tak jak dziękówa zamiast ‘dziękuję’ czy spadówa zamiast ‘spadaj’. Forma eluwina jest efektem dalszej derywacji i w zasadzie powinna być zapisywana przez ó, ale zgłaszający to słowo użytkownicy najwyraźniej nie mają już tej świadomości. Językoznawcom przyjdzie więc zaakceptować formę eluwina, spopularyzowaną także jako tytuł piosenki”.

 

 

 

Ok, boomer?

Oprócz zwycięskich słów, językoznawcy wyróżniają szereg innych intrygujących określeń. Ironiczne „ok, boomer” to reakcja na marudzenie kogoś z pokolenia baby boom, a zatem starszego rozmówcy. Rzeczownik „cringe” (spolszczany do fonetycznego „krindż”) opisuje żenującą lub wstydliwą sytuację. „Janusz”, „Grażyna” oraz „madka”, które zgłaszano już w poprzednich edycjach konkursu, ustąpiły miejsca określeniom o nieco milszym wydźwięku.

Jak głosować na Młodzieżowe Słowo Roku?

Jeśli chcielibyście przyłożyć się do wyłonienia przyszłorocznych zwycięzców,  możecie to zrobić za pośrednictwem formularza, który będzie dostępny na stronie internetowej PWN. Oprócz samego słowa należy dodać również jego definicję lub wytłumaczenie.